การปลูกมะพร้าวพืชเงินล้าน
จากบทความ มะพร้าว สายพันธุ์มะพร้าว ที่ได้แนะนำให้ผู้อ่านได้ทราบถึงสรรพคุณและประโยชน์ของมะพร้าว รวมทั้งได้รู้จักกับสายพันธุ์ต่างๆ ของมะพร้าวกันไปแล้วนั้น ขั้นตอนต่อไปในบทความนี้ ได้รวบรวมวิธี และเทคนิค การปลูกมะพร้าว ให้ท่านที่สนใจได้ทดลองปลูกมะพร้าวกัน โดยเริ่มจากขั้นตอนแรกของ การปลูกมะพร้าว คือ
การคัดเลือกพันธุ์
1. การคัดเลือกพันธุ์—พื้นฐานของทุกคน มักจะเลือกตามความต้องการของการบริโภค หากปลูกไว้รับประทานในครัวเรือน หรือ ตามการนำมาใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะ การปลูกมะพร้าว เชิงการค้า ผู้ปลูกต้องพิจารณาว่า ต้องการจำหน่ายมะพร้าวในรูปแบบใด แบบสด หรือ แบบแปรรูป, ตลาดอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงหรือไม่ เพื่อลดต้นทุนการขนส่ง, ความต้องการของการตลาดเป็นอย่างไร เมื่อเลือกสายพันธุ์มะพร้าวได้แล้ว เราไปที่ขั้นตอนต่อไปนะคะ
2. การคัดเลือกสวนพันธุ์ และ ต้นพันธุ์สวนพันธุ์—ควรปลูกมะพร้าวพันธุ์เดียวกันทั้งสวน ปลูกมะพร้าวเป็นอาชีพ เพื่อที่มะพร้าวจะได้รับการดูแลอย่างดี ต้นมะพร้าวขนาดไล่เลี่ยกัน ผู้ปลูกอาจจะเลือกต้นพันธุ์จากสวนขนาดใหญ่เกินกว่า 10 ไร่ หรือ ถ้าเป็นสวนพันธุ์ขนาดเล็กกว่านั้น ก็สามารถเลือกจากต้นพันธุ์เป็นหลัก
ต้นพันธุ์—ควรอยู่บริเวณกลางสวน ไม่ใกล้บ้าน คอกสัตว์ หรือที่ที่ดีกว่าต้นอื่น ลำต้นตรง แข็งแรง อวบ ปล้องถี่ พุ่มใบเป็นรูปวงกลม หรือครึ่งวงกลม มีใบย่อยจำนวนมาก โคนทางสั้นและใหญ่ มีจั่นอย่างน้อย 10 จั่นกระจายอยู่รอบต้น ทุกจั่นมีผลขนาดต่างๆ กันติดอยู่ ทะลายควรนั่งทางก้านทะลายสั้นและใหญ่ ที่สำคัญ เป็นต้นพันธุ์ที่ให้ผลดกไม่น้อยกว่า 60 ผล ต่อต้น ต่อปี ต้นพันธุ์ต้องมีอายุไม่น้อยกว่า 15 ปี ให้ผลกลม ใหญ่ เส้นรอบกะลาไม่ต่ำกว่า 45 เซนติเมตร เนื้อหนา แต่เปลือกไม่หนาหรือบางเกินไป
ผลพันธุ์—ใช้หลักพิจารณาลักษณะผลพันธุ์ ที่ไม่แตก ได้รับความกระทบกระเทือนน้อย จึงควรเก็บโดยใช้เชือกโยงลงมา หรือโยนลงน้ำ ผลโตได้ขนาด รูปผลค่อนข้างกลม หรือมีลักษณะตรงตามพันธุ์ ผลแก่จัด เปลือกมีสีก้ามปู หรือสีน้ำตาล มีลักษณะคลอนน้ำไม่มีโรคแมลงทำลาย
การเตรียมผลพันธุ์ก่อนเพาะ ปาดเปลือกทางด้านหัวออกขนาดประมาณเท่าผลส้มเขียวหวานเพื่อให้น้ำซึมเข้าได้สะดวกใน ระหว่างเพาะ และช่วยให้หน่องอกแทงออกมาได้ง่าย ถ้าเป็นผลที่ยังไม่แก่จัด เปลือกมีสีเขียวปนเหลือง ให้นำไปผึ่งไว้ในที่ร่มโดยวางเรียงให้ รอยปาดอยู่ด้านบน ผึ่งไว้ประมาณ 15-30 วัน จนเปลือกเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล เตรียมผลพันธุ์ไว้ประมาณ 2 เท่าของจำนวนหน่อที่ต้องการเพราะในขณะเพาะจะมีพันธุ์ที่ไม่ งอกและเมื่องอกแล้วก็ต้องคัดหน่อที่ไม่แข็งแรงออก
การเตรียมแปลงเพาะ แปลงเพาะควรอยู่กลางแจ้ง ใกล้แหล่งน้ำและมีการระบายน้ำดี ไม่เป็นแหล่งที่เคยมีโรคและแมลงระบาดมาก่อน พื้นแปลงควรเป็นทรายหยาบ เพื่อสะดวกในการเพาะและย้ายกล้า ปราบวัชพืชออกให้หมด ถ้าพื้นดินเป็นดินแข็งควรไถดินลึก 15-20 ซม. ถ้าแปลงกว้างมาก ควรแบ่งเป็นแปลงย่อย ขนาดกว้างประมาณ 2.50 เมตร ยาวตามความต้องการ เว้นทางเดินระหว่างแปลง 50 ซม. ในแต่ละแปลงย่อยขุดเป็นร่องลึกประมาณ 10 ซม. กว้างเท่าขนาดของผลมะพร้าว ยาวตลอด พื้นที่ แต่ละแปลงจะเพาะมะพร้าวได้ 10 แถว
การเพาะ วางผลมะพร้าวตามแนวนอนลงในร่องที่เตรียมไว้ หันด้านที่ปาดขึ้นข้างบนเรียงไปตามทิศ ทางเดียวกัน ให้แต่ละผลติดกันหรือห่างกันไม่เกิน 5 ซม. ใช้ทราย หรือ ขุยมะพร้าว หรือ ขี้เถ้าแกลบ หรือดินเป็นวัสดุเพาะ กลบผลมะพร้าวให้มิด รดน้ำ วัสดุเพาะจะยุบตัวลง ส่วนของผลมะพร้าวจะโผล่พ้นผิวดินเพียง 1/3 ของผล เท่านั้น
***รดน้ำให้ชุ่มอยู่เสมอถ้าฝนไม่ตก สังเกตจากความชื้นตรงบริเวณรอยปาด***
***คอยดูแลกำจัดวัชพืช โรค-แมลงต่าง ๆ***
หลังจากเพาะแล้วประมาณ 2-3 สัปดาห์หน่อจะเริ่มงอก ในระยะแรก ๆ จะงอกน้อย เมื่อเลย 4 สัปดาห์ไปแล้วหน่อจะงอกมากขึ้น มะพร้าวที่ไม่งอกภายใน 10 สัปดาห์ หรือ 70 วัน ควรคัดทิ้ง หรือนำไปทำมะพร้าวแห้ง เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้ให้งอกก็จะได้หน่อที่ไม่ดี ตามปกติมะพร้าวจะ งอกประมาณร้อยละ 60 ภายใน 10 สัปดาห์ ให้รดน้ำวันเว้นวัน หากมีแมลงมารบกวนให้ฉีดยาป้องกัน เมื่อหน่อยาวประมาณ 1-3 นิ้ว ควรย้ายลงแปลงชำ ปกติแล้วจะใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 4 ถึง 6 เดือน มะพร้าวจะพร้อมนำไปปลูก ในการปลูกมะพร้าวเชิงการค้าจะไม่ย้ายลงแปลงชำทีละน้อยแต่จะรอย้ายพร้อมกันในคราวเดียว ในกรณีที่ทำการเพาะมะพร้าวเป็นจำนวนไม่มากนักอาจทำการเพาะโดยไม่ต้องนำลงแปลงชำ ก็ได้ แต่ในการเพาะจะต้องขยายระยะให้กว้างขึ้น โดยวางผลห่างกันประมาณ 45-50 ซม. เพื่อให้หน่อเจริญได้ดี จะได้หน่อที่อ้วนและแข็งแรง เมื่อหน่อมีใบประมาณ 4-6 ใบ ก็คัดไป ปลูกได้
การชำเตรียมแปลงชำเช่นเดียวกับแปลงเพาะ แปลงชำควรอยู่ใกล้กับแปลงเพาะ เพื่อสะดวกในการขนย้ายหน่อ ถ้าดินไม่ดีให้ใส่ปุ๋ยคอกไร่ละ 24 ปี๊บ (240 กก.) หว่านให้ทั่วแปลงแล้วไถกลบ ขุดหลุมขนาดเท่าผลมะพร้าว ระยะระหว่างหลุม 60 ซม. อาจวางผังการทำแบบสามเหลี่ยมด้านเท่า หรือแบบสี่เหลี่ยมจตุรัสก็ได้ ย้ายหน่อมะพร้าวจากแปลงเพาะลงชำในหลุมให้หน่อตั้งตรง กลบดินหนาประมาณ 2/3ของผล เพื่อไม่ให้ดินทับส่วนคอของหน่อพันธุ์ ใช้ทางมะพร้าวหรือหญ้าแห้งคลุมแปลง (อาจใช้วัสดุอื่นก็ได้) เพื่อรักษาความชุ่มชื้น ถ้าฝนไม่ตก รดน้ำให้ชุ่มอยู่เสมอ
ข้อด้อย ของการเพาะด้วยวิธีชำหน่อ คือ หากผลมะพร้าวมีรากงอกแทงลงดินแล้วมีการเคลื่อนย้ายไปปลูก ต้นมะพร้าวจะชะงักการเจริญเติบโต
ข้อดี คือ เก็บหน่อไว้ได้นาน
ปัจจัยที่ควรคำนึงสำหรับ การปลูกมะพร้าว สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม พื้นที่ปลูกมะพร้าวในประเทศไทยไม่ควรสูงกว่าระดับน้ำทะเลเกิน 100 เมตร ปลูกได้ตั้งแต่ดินทรายจนถึงดินเหนียวจัด แต่ในดินร่วนจะมีการระบายน้ำดีทำให้รากเจริญเติบโตเร็ว หน้าดินควรลึกไม่น้อยกว่า 1 เมตร และน้ำใต้ดินไม่สูง เพราะอาจทำให้เหี่ยวเฉาและผลอ่อนร่วงหล่นได้ ความเป็นกรดเป็นด่างของดินควรอยู่ระหว่าง 6.4 – 7.0 และมีความอุดมสมบรูณ์ปานกลาง มะพร้าวสามารถปลูกใกล้ทะเลได้ เพราะมีความเหมาะสมด้านอิทธิพลความชื้นในชั้นบรรยากาศที่สม่ำเสมอ น้ำทะเลมีธาตุอาหารหลายชนิด เช่น โซเดียม และคลอรีน ซึ่งมะพร้าวต้องการ มะพร้าวทนเค็มได้ จึงนำธาตุอาหารไปใช้ประโยชน์ได้
สภาพดิน เป็นดินร่วน หรือร่วนปนทราย อุ้มน้ำได้ดี ถ้าเป็นดินเหนียวต้องมีการระบายน้ำดี สภาพดินเป็นกลาง หรือเป็นกรดเพียงเล็กน้อย pH ระหว่าง 6-7 หน้าดินมีความลึกไม่น้อยกว่า 1 เมตร ระดับน้ำใต้ดินไม่ควรตื้นกว่า 2 เมตร
ดินที่เหมาะกับการปลูกมะพร้าวมี 6 ชนิดคือ
1.ดินใกล้ฝั่งแม่น้ำ
2.ดินใกล้ปากน้ำติดทะเลเป็นที่ราบลุ่มน้ำท่วมในฤดูฝน
3.ดินตามเกาะต่างๆ
4.ดินชายทะเลซึ่งส่วนมากหน้าดินเป็นดินทราย
5.ดินเลนที่ขุดลอกจากสันดอน
6.ดินบนคันนา
ดินที่ไม่เหมาะกับการปลูกมะพร้าว คือ
1.ดินดาน—เป็นดินที่มีชั้นหินแข็ง อยู่ลึกลงไปจากผิวดินไม่เกิน 1 เมตร ถ้าจะปลูกมะพร้าวในสภาพดินดานต้องลงทุนในการปรับพื้นที่สูง
2.ดินไม่ดี—ดินมีความสมบูรณ์น้อย หากจะปลูกในพื้นที่ที่ดินไม่สมบูรณ์ ควรเก็บตัวอย่างดินในวิเคราะห์และปรับปรุงพื้นที่ก่อนปลูก เพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดี คุ้มค่าแก่การลงทุน
สภาพอากาศ ถึงแม้มะพร้าวจะสามารถเจริญเติบโตและให้ผลในสภาพลมฟ้าอากาศแทบทุกประเภท แต่หากจะปลูกเป็นการค้าก็ควรจะเลือกปลูกในสภาพที่มะพร้าวจะให้ผลผลิตสูง ซึ่งสภาพลมฟ้าอากาศที่เหมาะแก่การปลูกมะพร้าวเป็นดังนี้
ฝน มะพร้าวเจริญเติบโตให้ผลผลิตดีเมื่อได้รับน้ำฝนอย่างสม่ำเสมอ ไม่ควรได้รับน้ำน้อยกว่า 50 มิลลิเมตรติดต่อกันนาน 3 เดือน ผู้ปลูกมะพร้าวในภาคกลาง ภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จึงนิยมขุดร่องสวนเพื่อให้มะพร้าวมีน้ำหล่อเลี้ยงเพียงพอตลอดปี ทั้งยังช่วยป้องกันน้ำท่วมรากหากฝนตกชุกเป็นเวลานาน
ลม ลมพัดอ่อนๆ จะช่วยให้มะพร้าวเติบโตได้ดีเพราะเพิ่มการคายน้ำและเร่งการดูดธาตุอาหารและน้ำจากดิน ทั้งยังช่วยในการผสมเกสร แต่ถ้าลมแรงเกินไปอาจทำให้ยอดบิดหักและตายได้ มะพร้าวที่ปลูกใหม่จะชะงักการเจริญเนื่องจากรากยังไม่ยึดดินแน่นเท่าที่ควร
อุณหภูมิ ของอากาศที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 20 ถึง 29 องศาเซลเซียส เช่น ภาคใต้ ภาคกลาง และภาคตะวันออก อุณหภูมิไม่ควรเปลี่ยนแปลงอย่างกะทันหัน อุณหภูมิที่ต่ำมาก หรืออากาศหนาวเย็นที่อุณหภูมิต่ำกว่า 15 องศาเซลเซียส ไม่เหมาะกับการปลูกมะพร้าว เพราะจะให้ผลผลิตต่ำ ความชื้นสัมพัทธ์ถ้าต่ำกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ จะกระทบกับผลผลิต และอาจทำให้เกิดโรค เช่น โรคตาเน่า
แสงแดด มะพร้าวต้องการแสงแดดสม่ำเสมอไม่น้อยกว่า 7 ชั่วโมงต่อวัน หากได้รับแสงแดดน้อยมะพร้าวจะไม่ค่อยออกดอก ออกผล และเนื้อมะพร้าวบางน้ำ ส่วนใหญ่มะพรร้าวจะปลูกโดยเน้นการพึ่งพาธรรมชาติ เพราะฉะนั้น ควรมีฝนตกไม่น้อยกว่า 1,300 มิลลิลิตร ต่อปี และตกกระจายสม่ำเสมอแทบทุกเดือน ถ้ามีฝนตกน้อยกว่า 50 มิลลิลิตร ต่อเดือน เป็นเวลานานติดต่อกันเกินกว่า 3 เดือน ผลผลิตจะลดลง หรือไม่ให้ผลเลย
การเตรียมพื้นที่ปลูก
-ไถปรับพื้นที่ที่จะปลูกให้เตียน โล่ง ไม่มีวัชพืช หรือ ตอไม้
-พื้นที่ลุ่ม หรือมีน้ำท่วมขัง ใช้วิธีปลูกแบบยกร่อง ให้คันร่องสูงไม่น้อยกว่า 60 เซนติเมตร
-การปลูกมะพร้าวในพื้นที่ลาดชัน ควรปลูกในลักษณะขั้นบันได และปลูกพืชอื่นยึดหน้าดินไว้ กันดินพังทลาย
การเตรียมหลุมปลูก ควรเตรียมหลุมในฤดูแล้ง ขุดหลุมขนาด 50 X 50 X 50 ซม. ลึก 50 เซนติเมตร ถึง 1 เมตร แยกดินส่วนบนไว้ต่างหาก ตากหลุมอย่างน้อย 1 สัปดาห์ การป้องกันปลวก ให้เผาเศษไม้ใบไม้แห้งหรือขยะในหลุม อาจจะใช้ยากันปลวกโรยก้นหลุมแทนการเผาก็ได้ ถ้าปลูกมะพร้าวในพื้นที่แห้งแล้ง หรือดินที่ปลูกเป็นทรายจัดให้ใช้กาบมะพร้าวรองก้นหลุมโดยวางกาบมะพร้าวให้ด้านที่มีเส้นใยหงายขึ้นด้านบน วางซ้อนกัน 2-3 ชั้น เพื่อช่วยเก็บความชื้นในดิน ถ้าไม่มีกาบมะพร้าวจะใช้วัสดุอื่นๆ เช่น ฟางข้าว ใบไม้แห้ง หญ้าแห้ง ฯลฯ แทนก็ได้ ใส่ดินบนที่ผสมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักรองก้นหลุมในอัตรา 1:7 หรือ 1 ปี๊บ ต่อหลุม ส่วนดินล่างผสมด้วยปุ๋ยร็อคฟอสเฟตหลุมละ ครึ่ง กิโลกรัม (ประมาณ 2 กระป๋องนม) และใส่ฟูราดาน 1 กระป๋องนม เพื่อป้องกันปลวกกินผลพันธุ์มะพร้าว เอาดินใส่ลงในหลุมให้เต็ม ทิ้งไว้จนถึงฤดูปลูก
ระยะปลูก ระยะปลูกเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งที่มีผลต่อจำนวนผลผลิตที่จะได้รับถ้าปลูกถี่เกินไปต้นมะพร้าวจะบังร่มกัน ไม่สามารถจะปรุงอาหารได้อย่างเต็มที่ ต้นสูงชะลูด ออกผลไม่ดก แต่ถ้าปลูกห่างกันมาก จะได้จำนวนต้นน้อย ผลผลิตก็น้อย มะพร้าวต้นเตี้ยควรปลูกไร่ละประมาณ 40-45 ต้น สำหรับพื้นที่ลุ่ม หรือดินเป็นดินหนียว การระบายน้ำไม่ดี ควรยกร่องให้สูงกว่าระดับน้ำท่วมสูงสุดไม่น้อยกว่า 50 ซม. ขุดร่องตามความยาวของพื้นที่ สันร่องกว้าง 5 เมตร สำหรับพันธุ์ต้นเตี้ย 8 เมตร สำหรับพันธุ์ต้นสูง คูร่องกว้าง 2 เมตร
วิธีการปลูก ควรปลูกในฤดูฝน ขุดดินบนหลุมปลูกที่เตรียมไว้ ให้เป็นหลุมเล็กๆ ขนาดเท่าผลมะพร้าว เอาหน่อที่คัดเลือกแล้วมาตัดรากที่หักช้ำออก ใช้ปูนขาวหรือยากันราทาตรงรอยตัดวางหน่อลงในหลุม ให้หน่อตั้งตรง ตัดหน่อไปในทิศทางเดียวกัน เอาดินกลบอย่างน้อย 2/3 ของผล เพื่อให้พอดีมิดผลมะพร้าว หรือควรปลูกต่ำกว่าปากหลุม 15 เซนติเมตร พื้นที่ลุ่มระดับน้ำใต้ดินสูง ควรปลูกเสมอปากหลุมหรือสูงขึ้นมาเล็กน้อย แต่ระวังอย่าให้ดินทับโคนหน่อ เพราะจะทำให้หน่อถูกรัด ต้นจะโตช้า แต่เมื่อมะพร้าวโตขึ้นก็ควรจะกลบดินให้สูงขึ้นเพื่อป้องกันโคนลอย เอาไม้ปักเป็นหลักผูกยึดกับต้นให้แน่น ป้องกันลมโยก เหยียบดินรอบโคนหน่อให้แน่น ควรทำร่มให้ในระยะแรก อาทำให้ใบไหม้ หรือตายเนื่องจากถูกแดดจัดเกินไป โดยเฉพาะมะพร้าวต้นเตี้ยสีเหลืองหรือสีแดง ไม่ทนต่อแสงแดด ในบริเวณที่ปลูกถ้ามีสัตว์เลี้ยง ให้ทำรั้วป้องกันสัตว์มาทำลาย ปลูกมะพร้าวให้ต้นตั้งตรง มัดหลักยึดต้นกันลมโยก ทำร่มบังแดดให้ในระยะแรกหลังปลูก ขั้นตอนหลังการปลูกมะพร้าว ติดตามได้ในบทความ การดูแลมะพร้าว หลังการเพาะปลูก, ปัญหาและอุปสรรคในการปลูกมะพร้าว, การแปรรูปมะพร้าว
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม : คลิ๊กที่นี่