การดูแลจิ้งหรีด
การดูแลจิ้งหรีด เป็นขั้นตอนสำคัญในการเลี้ยงจิ้งหรีด หลังจากที่เราปล่อยพ่อพันธุ์ แม่พันธุ์ลงบ่อแล้ว แต่ก็ไม่ได้ยุ่งยากอะไร หากบริหารจัดการทุกขั้นตอนตั้งแต่การเตรียมบ่อเลี้ยงอย่างถูกวิธี รวมทั้งอุปกรณ์ และสิ่งแวดล้อมรอบบ่อเลี้ยง ก็มีผลให้ การดูแลจิ้งหรีด เป็นไปอย่างราบรื่น
การดูแลจิ้งหรีดให้ได้ผลผลิตดี
ต้องรู้จักสัญญาณ ที่จิ้งหรีดใช้สื่อสาร…เสียงร้องของจิ้งหรีด
เสียงร้องของจิ้งหรีด ไม่ได้ใสปิ๊งจากการกินน้ำค้าง แต่เกิดจากปีกที่เสียดสีกันของตัวผู้ เริ่มจากยกขาหน้าขึ้นถู กับฟันซี่เล็กๆ ใต้โคนปีกขวาด้านใน ถ้าเราได้ยินเสียง…กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก กริ๊กกกกกกกกกกกกกกก นานๆ อาจหมายถึง จิ้งหรีดอยากมีคู่ หรือไม่ก็ หลงบ้าน กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก เบาๆ แต่ถี่ๆ คือ จิ้งหรีดอยากผสมพันธุ์ กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก ยาวววว ยาว เป็นการแสดงอาณาเขต การเป็นเจ้าของพื้นที่ที่จับจอง แต่ ถ้า กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก กริ๊ก ยาวๆ ดังๆ 2 ถึง 3 ครั้ง เป็นการบ่งบอกว่า โกรธซึ่งไม่รู้ว่า ถ้าปล่อยให้หิว จิ้งหรีดจะโมโหหิวแล้วส่งเสียงแบบเดียวกันกับเวลาโกรธด้วยรึเปล่า แต่ทางที่ดี อย่าปล่อยให้จิ้งหรีดหิวนะคะ ให้น้ำ ให้อาหารตามกำหนด อย่าให้ขาด จิ้งหรีดเป็นสัตว์เลี้ยงง่าย อาหารที่ให้ก็สามารถหาได้ในท้องถิ่น อาหารหลักที่ควรให้ทุกวัน คือ หญ้าสด หรือพืชสด เช่น หญ้าขน หญ้าลูซี่ ผักตบชวา หรือ ผักกาด แต่ต้องปลอดสารพิษ และไม่เน่าเสีย เศษอาหารเหลือ ควรเก็บทิ้ง ให้ครั้งละประมาณ 1 กำมือ ต่อ 1 บ่อเลี้ยง อาหารเสริมให้ทุก 2 วัน ส่วนใหญ่นิยมให้อาหารไก่ 1 บ่อเลี้ยง ต่อ 1 กิโลกรัม อาหารไก่ที่มีโปรตีนร้อยละ 14 ใช้เลี้ยงจิ้งหรีดเกิดใหม่ จนถึงอายุ 20 วัน อาหารไก่ที่มีโปรตีนร้อยละ 21 ใช้เลี้ยงจิ้งหรีดที่มีอายุ 20 วัน จนถึงวันเก็บเกี่ยว คือ อายุประมาณ 45 วัน น้ำ ให้ทุก 2 วัน หรือถ้าสังเกตุเห็นว่าน้ำใกล้จะหมดก่อน ควรเปลี่ยนถ่ายของเดิม ล้างภาชนะให้สะอาด แล้วเติมน้ำสะอาดให้จิ้งหรีด
***ทุกครั้งที่มีการให้น้ำ และอาหาร ควรทำความสะอาดบ่อเลี้ยง และภาชนะใส่อาหารและน้ำให้สะอาดก่อนเติมของใหม่***
การให้น้ำสำหรับจิ้งหรีดตัวอ่อน ควรใช้ขวดน้ำพลาสติกเจาะรูข้างขวด 2 รู ใช้ผ้าสะอาดม้วนใส่รูเพื่อให้น้ำซึมให้ผ้าชุ่ม สำหรับจิ้งหรีดตัวอ่อนมากิน
***ควรเปลี่ยนผ้าสะอาดที่ม้วนใส่รูขวดน้ำ หลังการเก็บผลผลิตแล้ว หรือเมื่อสังเกตเห็นว่าสกปรก***
ขันไข่ หรือภาชนะสำหรับจิ้งหรีดวางไข่ ก่อนจิ้งหรีดวางไข่รุ่นต่อไป ควรเตรียมภาชนะและวัสดุรองไข่ทุกครั้ง
บ่อเลี้ยง และอุปกรณ์ทุกชิ้น ต้องสะอาด การเลี้ยงแบบแยกรุ่นจะสามารถเป็นไปได้สะดวก เมื่อเก็บเกี่ยวแล้ว ให้ทำความสะอาดบ่อเลี้ยง และอุปกรณ์ทุกชิ้น ผึ่งลม หรือผึ่งแดดให้แห้งก่อนนำมาใช้ครั้งต่อไป
อุณหภูมิ สามารถควบคุมความร้อน ช่วยในการผสมพันธุ์ และฟักไข่ของจิ้งหรีด อาจเลือกใช้ เครื่องทำความร้อนสำหรับสัตว์เลื้อยคลาน แผ่นให้ความร้อน หลอดไฟ หรือชุดขดลวดความร้อนไว้ในโรงเรือน หรือบริเวณบ่อเลี้ยง ความร้อนจะกระจายได้ทั่ว
***จิ้งหรีดตัวผู้จะส่งเสียงเวลาจับคู่ผสมพันธุ์ เมื่อมีอุณหภูมิอยู่ที่ 13 ถึง 38 องศาเซลเซียส***
***อุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับการแพร่พันธุ์ของจิ้งหรีดอยู่ระหว่าง 27 ถึง 32 องศาเซลเซียส***
ช่วงเวลาวางไข่ ให้ดูแลผิวหน้าดิน หรือวัสดุรองบ่อให้ชุ่มชื้น แต่ไม่แฉะ เพื่อไม่ให้ไข่แห้ง พ่นละอองน้ำ (ใช้กระบอกฉีดได้) ใส่ผิวหน้าวัสดุรองพื้นบ่อเป็นช่วงๆ ถ้าอากาศร้อนจัดให้หมั่นตรวจสอบดูความชื้น อย่าปล่อยให้แห้ง จิ้งหรีดใช้เวลาประมาณ 2 สัปดาห์ในการผสมพันธุ์และวางไข่ สังเกตหน้าดินหรือวัสดุรองพื้นบ่อ หากพบรูที่พื้นผิววัสดุ จะพบไข่รูปวงรีเล็กครึ่งหนึ่งของเมล็ดข้าว ให้เก็บใส่กล่องหรือภาชนะเพื่อฟักไข่
การฟักไข่ ต้องดูแลเรื่องอุณหภูมิจนกว่าจะฟักเป็นตัวอ่อน วางกล่องฟักไข่ลงในลังปิดผนึก วางไว้ ควบคุมอุณหภูมิที่จุดวางกล่องให้อยู่ระหว่าง 27 ถึง 32 องศาเซลเซียส รอประมาณ 2 สัปดาห์จะได้ลูกจิ้งหรีดออกมามากมาย จากนั้น ก็เริ่มต้นเลี้ยงดูลูกจิ้งหรีดตามขั้นตอนเดิม ควบคุมความชื้นและอุณหภูมิในบ่อเลี้ยงเช่นเดิม
การเก็บเกี่ยวผลผลิต
- อายุของจิ้งหรีดที่สามารถนำไปจำหน่ายได้ อยู่ประมาณ 35 ถึง 45 วัน หลังจากฟักออกจากไข่
- งดให้อาหารเสริม เช่น อาหารไก่ รำอ่อน อาหารปลา 3 วัน ก่อนนำจิ้งหรีดไปจำหน่ายหรือบริโภค เพื่อไม่ให้มีกลิ่นตัว หรือ ไม่งดอาหาร แต่ให้ใบเตยคู่กับอาหารไก่ จิ้งหรีดก็จะไม่มีกลิ่นตัวและได้น้ำหนักเต็มที่
- เก็บตัวจิ้งหรีด โดยยกถาดไข่ หรือที่อยู่ของจิ้งหรีดเขย่าให้มูลจิ้งหรีดร่วง
- วางถาดไข่ลงในบ่อเลี้ยงให้จิ้งหรีดตัวเต็มวัยเกาะ รอประมาณ 5 นาที
- จากนั้น ยกถาดไข่เขย่าในกะละมัง หรือถังพลาสติก หรือใช้สวิงพลาสติกช้อน
- เทจิ้งหรีดบรรจุลงในถุงพลาสติก ถุงละ 5 กิโลกรัม
การเก็บรักษาผลผลิต
นำจิ้งหรีดมาแช่น้ำแข็ง สามารถเก็บไว้ได้ประมาณ 1 สัปดาห์
การบริโภค
การนำจิ้งหรีดไปประกอบอาหาร หรือแปรรูป ต้องรวกจิ้งหรีดในน้ำร้อน แล้วตักขึ้น ล้างให้สะอาด ผึ่งให้สะเด็ดน้ำก่อน
มูลจิ้งหรีด
ใช้ทำปุ๋ยปลูกพืช
การปฏิบัติหลังการเก็บผลผลิต
- ทำความสะอาดบ่อ
- ทำความสะอาดวัสดุที่อยู่อาศัยของจิ้งหรีด
- เปลี่ยนสายพันธุ์พ่อพันธุ์ และแม่พันธุ์ จิ้งหรีด หลังจากเลี้ยงไปประมาณ 1 ถึง 3 รุ่น เพื่อป้องกันเลือดชิดในจิ้งหรีด ถ้าไม่เปลี่ยน จิ้งหรีดจะตัวเล็กลง อ่อนแอ ไม่ทนต่อโรค การวางไข่และผลผลิตจิ้งหรีดจะลดลง
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม : คลิ๊กที่นี่
(แหล่งข้อมูล: www.pasusat.com, www.esan108.com, www.wikihow.com, www.aopdh03.doae.go.th, หนังสือ คู่มือ…การเพาะเลี้ยง แมลงกินได้ สร้าง…เงินล้าน สนพ.นาคา โดย อภิชาติ ศรีสอาด และ ทองพูล วรรณโพธิ์)